1.DÜNYA SAVAŞI

1. Dünya Savaşı (1914-1918)

1. Dünya Savaşı, 28 Temmuz 1914’te başlayıp 11 Kasım 1918’de sona eren, tarihin en büyük ve yıkıcı savaşlarından biridir. Avrupa'da başlayan bu savaş, zamanla dünya çapında birçok ülkeyi içine çekmiştir.

   

           

Savaşın Nedenleri

Uzun Vadeli Nedenler:

• Milliyetçilik: Avrupa’da özellikle Balkanlar’da etnik gruplar bağımsızlık istemekteydi. Almanya ve İtalya yeni birliklerini kurmuş, diğer büyük devletler arasındaki rekabet artmıştı.

  
  

• Sömürgecilik: İngiltere ve Fransa, Afrika ve Asya’daki sömürgelerden büyük kazançlar sağlarken, Almanya ve İtalya yeni sömürgeler edinmek istiyordu.

  
  

• Silahlanma Yarışı: Sanayi Devrimi ile Avrupa devletleri güçlü ordular ve donanmalar kurmaya başladı. Özellikle Almanya ve İngiltere arasında donanma yarışı hız kazandı.

  
  

• Bloklaşma (İttifaklar Sistemi): Avrupa devletleri, kendi güvenliklerini sağlamak için askeri ittifaklar kurdu.
  

Kısa Vadeli Nedenler:

• Avusturya-Macaristan Veliahtı Arşidük Franz Ferdinand’ın suikasti: 28 Haziran 1914’te Saraybosna’da Gavrilo Princip adlı bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi, savaşın başlamasına neden olan kıvılcım oldu.

Savaşın Tarafları

İtilaf Devletleri (Müttefikler)

• İngiltere

• Fransa

• Rusya (1917'de savaştan çekildi)

• İtalya (1915'te İtilaf Devletleri’ne katıldı)

• ABD (1917’de savaşa girdi)

• Japonya, Yunanistan, Sırbistan ve diğer küçük müttefikler

İttifak Devletleri (Merkez Güçler)

• Almanya

• Avusturya-Macaristan İmparatorluğu

• Osmanlı Devleti (1914'te katıldı)

• Bulgaristan (1915'te katıldı)

Savaşın Gelişimi

Cepheler ve Önemli Savaşlar

• Batı Cephesi: Almanya, Fransa ve Belçika topraklarında İngiltere ve Fransa’ya karşı savaştı. Marne Savaşı (1914) ve Verdun Savaşı (1916) büyük çarpışmalara sahne oldu.

  
  

• Doğu Cephesi: Almanya ve Avusturya-Macaristan, Rusya ile savaştı. Rusya, büyük kayıplar verdi.

  
  

• Osmanlı Cepheleri:

  • Çanakkale Cephesi (1915-1916): Osmanlı, İtilaf Devletleri’nin İstanbul’u ele geçirme girişimini durdurdu.

  • Kafkas Cephesi: Osmanlı ile Rusya arasında geçti.

  • Irak ve Filistin Cepheleri: İngilizler Osmanlı topraklarını ele geçirdi.
    

ABD’nin Savaşa Katılması (1917)

Almanya’nın denizaltı saldırıları ve İngiltere ile yakın ilişkileri nedeniyle ABD, 1917'de İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa katıldı.

Rusya'nın Savaştan Çekilmesi (1917)

Bolşevik Devrimi nedeniyle Rusya, Brest-Litovsk Antlaşması ile savaştan çekildi.

Savaşın Sonuçları

Almanya ve İttifak Devletleri’nin Yenilgisi

• 1918'de Almanya ve müttefikleri yenilgiyi kabul etti.

• 11 Kasım 1918'de Almanya ateşkes imzaladı ve savaş sona erdi.
  

Barış Antlaşmaları ve Sonuçları

• Versailles Antlaşması (1919): Almanya ağır şartlar altında bırakıldı.

• Osmanlı Devleti’ne Sevr Antlaşması (1920) dayatıldı.

• Avusturya-Macaristan İmparatorluğu dağıldı.

• Yeni devletler kuruldu: Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya vb.
  

Savaşın Genel Sonuçları

• 10 milyonun üzerinde insan öldü.

• Ekonomik krizler ve siyasi çalkantılar arttı.

• II. Dünya Savaşı’nın temelleri atıldı.
  

Osmanlı Devleti ve 1. Dünya Savaşı

• Osmanlı Devleti savaşa 1914’te Almanya’nın yanında girdi.

• Çanakkale Zaferi büyük bir başarı olsa da diğer cephelerde ağır yenilgiler alındı.

• 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanarak Osmanlı savaşı kaybetti.

📌 Sonuç: Osmanlı Devleti savaş sonunda parçalanma sürecine girdi ve 1923’te Türkiye Cumhuriyeti kuruldu.

1. Dünya Savaşı, dünya tarihini kökten değiştiren en büyük olaylardan biri olmuştur.